Op maandag 1 juli presenteerden we de eerste onderzoeksresultaten van Slim Organiseren met inzet van (kunst)vakdocenten. De ruim 45 aanwezigen vormden een mooie afspiegeling van de in het onderzoek ondervraagde groepen, met schooldirecteuren, leerkrachten, kunstvakdocenten, culturele instellingen en medewerkers van de gemeente.
Projectleider Suzanne Hijstek (KCR) nam de aanwezigen mee in de conclusies uit het onderzoek en de zes kritische succesfactoren die belangrijk zijn om de inzet van (kunst)vakdocenten op een school te laten slagen. Vervolgens vertelden Loes Viset, directeur van Kindcentrum De Vlinder, Dymphna Sturrus & Paula van Dijken, kunstvakdocenten van SKVR, en Ineke Vermeulen, coördinator LevelUp bij Thomas More, over hun ervaringen met het project.
Panelgesprek
Rekenen, taal, beweging of burgerschap. Kindcentrum De Vlinder werkt voor alle disciplines met specialisten. “Want,” zo vertelt Loes, “hoe kan het zo zijn dat een leerkracht alles maar moet kunnen. Dan ben je als leerling wel heel afhankelijk van wat jouw juf of meester wel of niet kan.” Kindcentrum De Vlinder heeft daarom een muziekdocent in dienst, de conciërge geeft ook wetenschap- en technieklessen, onderwijsassistenten geven lessen in burgerschap en koken en een dansdocent van SKVR geeft danslessen aan de onderbouw. Voor de leerkrachten is het werken met specialisten een verademing, want zij hoeven dat er niet nog eens bij te doen.
Inmiddels hebben ook wij een lerarentekort en dan is het werken met vakspecialisten heel helpend om je onderwijs op peil te houden.
Samen werken aan thema's
In de beginfase was LevelUp Compact er nog niet en dat was best ingewikkeld, omdat kunstvakdocenten zelf moesten uitzoeken hoe alles werkt. Ineke vertelt over de meerwaarde van LevelUp Compact. “De taal die we spreken in het onderwijs is heel specifiek, met eigen termen en afkortingen. Voor vakdocenten is het van belang dat ze die taal leren spreken, want dat kan helpen in de samenwerking. Vakdocenten voelen zich meer gesterkt om actief de verbinding aan te gaan, om zich vertrouwd te voelen en te zeggen ‘Kom, we gaan samenwerken’. Zo kun je elkaar blijven inspireren en andere perspectieven bieden. De twee werelden verrijken elkaar en vullen elkaar aan.”
De kunstvakdocenten lichten het verschil tussen het werken binnen dit project en reguliere kunstlessen op scholen toe. “Je bent onderdeel van het team en je werkt met elkaar aan gezamenlijke doelen. We weten aan welke thema’s de school werkt en daar gaan we vanuit onze discipline op in. Bij leerlingen zie je regelmatig het spreekwoordelijk lampje gaan branden. Dan zeggen ze ‘Hé, maar wat we nu doen, heeft de juf net verteld en nu moeten we erover spelen’.”
Bij de kunstlessen gaat het niet om goed of fout, maar om het proces. Het gaat ook om het ontdekken en experimenteren met materialen. En als dingen anders gaan dan je wilt of had gedacht, kun je daar ook plezier aan beleven. Jezelf verrassen en verwonderen zijn mooie leermomenten.
Kunstvakdocenten kunnen ook aanhaken op thema’s buiten de reguliere lesstof. Denk aan een thema als ‘emoties’. “Met theater pakken we dat bijvoorbeeld op met het emotiemonster. Leerlingen geven hun boosheid een kleur. Of we zeggen bij drama ‘Ga maar eens heel boos naar elkaar schreeuwen. Wat voel je dan?’. Dat maakt echt wat los, zoals een leerling die toegeeft ‘Wat je op het schoolplein zei, vond ik helemaal niet leuk. Net durfde ik het niet te zeggen en nu wel.’ Leerlingen durven door deze lessen zichzelf te zijn. Je ziet echt de meerwaarde van wat wij samen doen.”
Voor vakdocenten is een goede communicatie en het managen van verwachtingen belangrijk. “In het begin ging dit niet altijd goed” vertelt één van de vakdocenten. “Er ligt veel bij de kunstvakdocent. Je moet een bepaald aantal woorden in je les verwerken, je gaat van de ene groep naar de volgende, soms geef je drie lessen achter elkaar. Dat is best veel. Als je wil dat dat goed gaat, is communicatie belangrijk. Als dat er niet is, kan er frictie ontstaan. Je moet weten wat er speelt op een school en waar je op kunt aanhaken. Je moet onderdeel zijn van het team en thema’s samen behandelen.”
Taal is overal. Waar je ook mee bezig bent, taal kun je overal toevoegen. En… een kind bestaat uit meer dan taal. Een kind bestaat ook uit emotie.
Voorbeelden uit de praktijk
Uit de vragen en de gesprekken na afloop blijkt dat er nieuwsgierigheid is naar meer praktijkvoorbeelden. Want hoe begin je met het werken met externe vakdocenten in je team? Hoe zit het met financiering? En hoe bevorder je een goede samenwerking? Op deze pagina verzamelen we voorbeelden van hoe andere scholen het aanpakken en binnenkort ontwikkelen KCR en SKVR een informatiepakket voor scholen, waarin organisatorische en praktische vragen beantwoord worden.
Meer informatie?
Wil je weten of deze oplossing iets is voor jouw school of wil je als culturele instelling bijdragen aan dit project? Neem contact op met Lolita Freire Gomez (SKVR) of Marjolein Vink (Rotterdam Vakmanstad). Wil je meer informatie over het project en het onderzoek? Neem contact op met Suzanne Hijstek (KCR).
Download hier de publicatie Slim Organiseren met inzet van (kunst)vakdocenten.
Lees je de publicatie liever op papier? Vraag dan een gedrukte versie aan.