Afgelopen 16 mei 2022 kwamen we samen in het Zuidplein theater voor KunstPakt nodigt uit. Het was een middag vol inspiratie en met nieuwe inzichten. Waaronder de aftrappende speech van Liesbeth Levy die wij hieronder graag met een ieder delen.
KCR
KCR is een onafhankelijke stichting met verschillende rollen en taken. Wij adviseren, begeleiden, bemiddelen tussen scholen en culturele aanbieders. Daarnaast dragen wij zorg voor kennisoverdracht over cultuuronderwijs.
Stip aan de horizon
Hierbij is onze stip aan de horizon een stevige plek voor cultuuronderwijs in het reguliere onderwijs en in het curriculum. Dat doen we niet alleen maar samen met jullie: scholen, schoolbesturen, de Rotterdamse culturele instellingen, kunstenaars, pabo’s en kunstvakopleidingen.
Ik denk dat die stip aan de horizon urgent is vanwege het vergezicht die het biedt. En zeker in de staat van het onderwijs in 2022. Want in het jaarlijks verslag van de inspectie van onderwijs staat dat het onderwijs zich zou moeten concentreren op de basis vaardigheden, taal rekenen en burgerschap.
Uiteraard onderschrijft iedereen het belang van taal en rekenen. Alleen juist in deze tijd, waarin de COVID-crisis de bestaande kansenongelijkheid in het onderwijs nog meer heeft blootgelegd, zien we hoe belangrijk goed cultuuronderwijs is. Het draagt namelijk bij aan de brede ontwikkeling van kinderen. Het biedt kennis over wat cultuur is en traint waarnemen verbeelden, conceptualiseren en analyseren. Dat is wat volgens de verlichtings-filosoof Kant de basis vormt voor iedere gemeenschap. Namelijk het vermogen om met behulp van de verbeelding je te verplaatsen in mensen die anders zijn dan jij. In een superdiverse stad als Rotterdam, is dat vermogen essentieel.
Kunst en cultuur een gelijkwaardig vak
Als reactie op de staat van het onderwijs kwam een kamerbrief die Dennis Wiersma, minister Primair en Voortgezet onderwijs stuurde. Daarin benoemt hij de samenwerking met de cultuursector om de basis vaardigheden taal, rekenen en burgerschap te versterken. Het is nog niet duidelijk hoe dit vorm gaat krijgen. Dat is jammer, maar misschien is het goed om de minister één ding mee te geven…
Kunst en cultuur zijn geen extra. Het is vreemd om deze vakken en andere disciplines te vergelijken. Het is goed om daarmee te stoppen.
Pythagoras, was kunstenaar én wetenschapper. Bryan May, doctor in de natuurkunde én gitarist. Roxanne van Leperen, juriste én schrijfster. Robbert Dijkgraaf, natuurkundige én politicus. En dan heb ik het nog niet eens over al die cross-overs in de hedendaagse kunst en cultuur. Kortom, kunst en cultuur zijn gelijkwaardig aan ieder vak en vice versa.
KunstPakt
Daarom is het belangrijk dat we vandaag samen zijn bij de publieke kick off van Kunstpakt vandaag! KunstPakt is de derde editie van het Rotterdamse programma voor Cultuureducatie met Kwaliteit, dat door KCR gecoördineerd en gefaciliteerd wordt.
Het programma faciliteert scholen om cultuuronderwijs een stevige plek in hun curriculum te geven. De vraag van de school staat daarbij centraal. KunstPakt ondersteunt de verbinding tussen scholen en culturele instellingen, waarbij onderwijs en de culturele sector de eigen expertise optimaal inzetten om met kunst- en cultuureducatie actuele onderwijsvraagstukken in deze superdiverse stad aan te pakken. KunstPakt stimuleert en faciliteert deze kennisuitwisseling en verbreedt die naar het Rotterdamse onderwijsveld vanuit drie centrale thema’s: Vakmanschap, Plezier in taal en Burgerschap.
Kunstpakt nodigt iedereen vandaag uit om met elkaar aan de slag om die stip aan de horizon een stukje dichterbij te brengen. Deze middag doen we dat door ons, in drie werksessies, gezamenlijk te buigen over de drie thema’s die de ruggengraat vormen van KunstPakt met betekenis te laden en om vanuit deze drie thema’s de link met kansengelijkheid te leggen. Iedere werkgroep wordt gehost door een KCR medewerker en zal worden afgetrapt door een inspirator. Ik geef hierop graag per werkgroep een korte toelichting.
Vakmanschap
Bij vakmanschap staat kwalificatie voorop, het verwerven van kennis en vaardigheden die mensen in staat stellen om iets te doen. Om te handelen en te kunnen functioneren in een toekomstig beroepsleven. Voorop staat daarbij dat het geloof in eigen kunnen, er trots op zijn dat je een maker en een doener bent, maar ook meer algemeen trots zijn op je vak als een bepalende factor is voor schoolsucces. De vraag die je daarbij kan stellen is:
Hoe kunnen we door het waarderen van vakmanschap het vertrouwen in eigen kunnen onder jongeren versterken?
De werksessie is ingeleid door Thomas Linders Hogeschooldocent industrieel product ontwerpen.
Plezier in taal
Taal is voor veel leerlingen niet vanzelfsprekend een leuk vak. Dat is jammer want een goede taalvaardigheid kan veel vrijheid opleveren. Beheersing van taal maakt het leven een stuk makkelijker op straat, in de klas en later. Goed kunnen lezen en schrijven draagt bovendien bij aan de mate waarin je kunt reflecteren op jezelf en anderen. De vraag die daarbij centraal staat is:
Wat is er nodig om leerlingen het plezier in taal te geven?
De werksessie is ingeleid door schrijver Abdelkader Benali die naast een schrijver een begenadigd pedagoog is.
Burgerschap
Burgerschap staat hoog op de Rotterdamse maar sinds kort ook op de landelijke agenda. Het lijkt echter nog steeds een container begrip te zijn. Het ontbreekt namelijk nog aan een gedeelde visie op hoe burgerschapsonderwijs in de superdiverse stad Rotterdam gestalte zou moeten krijgen in het onderwijs. Er liggen daarbij kansen om een relatie te leggen met cultuuronderwijs maar hoe gaan we dat doen?
Hoe grijpen we de kans een relatie te leggen tussen cultuuronderwijs en burgerschap?
De sessie is geleid door onderwijs ontwikkelaar Dieuwertje de Graaf. Zij gaf zelf geschiedenis en maatschappijleer op het vmbo havo en vwo en ontwikkelde daar een voorliefde voor de dialoog.
Slot
Voor de sessies beginnen geef ik u tot slot nog graag de volgende anekdote mee: Toen Sir Winston Churchill tijdens de Tweede Wereldoorlog werd gevraagd om te bezuinigen op de kunsten ten faveure van het defensie budget sprak hij de historische woorden: “Then what are we figthing for…”
Meer weten over KunstPakt?
Geïnteresseerd in de mogelijkheden van KunstPakt Klik hier voor meer informatie.